Andonis Samaraqis – Një natë

Antonis Samaraqis

NJË NATË*

Tregim

 

Daktilografistja e vuri re e para.

– Dëborë! Dëborë! – thirri.

Në çast, la mënjanë, gjysëm të shkruar, dokumentin “tepër urgjent” që kishte në makinë dhe vrapoi tek dritarja. Hapi të dyja kanatat dhe zgjati dorën për të kapur dëborën.

Edhe të tjerët e lanë punën dhe shkuan përpara dritares. Kështu, tani atje ishin tre burra e dy vajza, domethënë i gjithë personeli i zyrës, përveç atij, që s’lëvizi nga karrigia e tij në qoshe.

U budallallepsën pas dëborës që binte gjithnjë e më e dendur. Ishte dëbora e parë.

– Deri në darkë do të shtrojë mirë, – tha protokollisti qafëtrashë.

– Nuk thua deri në mesditë, – tha një tjetër. – Tani është nëntë e gjysmë.

Vetëm ai s’ishte bashkuar me ta. Vështroi për pak dëborën që binte, ndezi një cigare dhe u kërrus sërish mbi dokumente.

Por daktilografistja s’e la të qetë. Shkoi e qëndroi përpara tij.

– Ejani dhe ju të shihni dëborën – i tha. – S’e kuptoj, ç’njeri jeni! Unë e di ç’ju ndodh: ju pëlqen vetmia!

E mori nga dora dhe e çoi tek dritarja. Tani ishte me të tjerët. Papritmas, dera e zyrës u hap dhe u duk koka tullace e portierit.

– Përgjegjësi! – thirri.

U lëshuan të gjithë për në vendet e tyre. Madje, bënë sikur ishin të zhytur në punë. Protokollisti kishte bërë një top dëbore. Në ngutje e sipër e mori me vete. Ngaqë s’dinte ç’ta bënte, e futi në xhep e dëbora zuri të shkrinte ngadalë.

 

Më tetë u largua nga zyra dhe doli në rrugët me dëborë. Vërtetë, deri në mesditë dëbora kishte shtruar mirë. Pasdite, pushoi.

Tani qyteti ishte ndryshe.

Që nga mëngjesi, kur daktilografistja i kishte thënë: “Unë e di ç’ ju ndodh: ju pëlqen vetmia”, kishte një turbullirë brenda tij. Vajza kishte prekur pikën e tij të dobët.

Pas orarit të pasdites mendoi ta ftonte të uleshin diku. Donte t’i fliste.

Kur po ikte, e ndali tek shkallët.

– Keni një fije peri, që ju varet në pallto, – i tha.

Nuk mundi t’i thoshte se donte të fliste me të.

Tani, i vetëm nëpër natë, çapitej pa drejtim. Kaloi nga bulevardi, ku lëvizja ishte e madhe dhe reklamat me drita shumëngjyrëshe bënin kontrast me dëborën rreth tyre.

Hyri në mes të turmës që lëvizte zhurmshëm.

Ndjente vetmi. Edhe në mëngjes, edhe kur rrinte në qoshen e tij, edhe kur daktilografistja e çoi përpara dritares bashkë me të tjerët, po aq i vetmuar ndjehej.

Vetminë e kishte thellë brenda vetes.

Sigurisht, e dinte se të tjerët e konsideronin të çuditshëm, të mbyllur në vetvete, njeri që i pëlqen vetmia, siç i tha daktilografistja. Këto gjëra ia kishin thënë dhe herë të tjera. Por, fjalët e vajzës e tronditën. S’dinte ta shpjegonte pse i kishin krijuar atë ndjenjë të veçantë. Por, megjthëse atë ditë u mundua shumë dhe donte t’i fliste, çastin e fundit ndryshoi mendje dhe i tha se kishte një fije peri në pallto. Kjo nuk i ndodhte për herë të parë, kishte ngjarë dhe herë të tjera çastin e fundit kur donte t’i hapte zemrën dikujt.

Koha kalonte dhe ai vazhdonte të sorollatej.

Sikur të mundte t’i fliste! Sikur të mundte të fliste me një njeri çfarëdo! T’i hapte zemrën! T’i thoshte ç’ndodhte me të!

– Unë di ç’ ju ndodh: ju pëlqen vetmia!

Edhe ajo, si shumë të tjerë që kishin menduar të njëjtën gjë, ishte gabuar. Jo se i pëlqente vetmia. Gati–gati, vetminë e urrente! Donte të ishte mes njerëzve, përkrah tyre, të përkulej përpara vuajtjeve të tyre, të jepte diçka nga vetja për të munduarit e kohës së tij. Por kishte diçka që e pengonte.

Sigurisht, nëse do t’i hapte zemrën dikujt, s’do mundte t’i rendiste gjithë sa do t’i thoshte. Kishte konfuzion përbrenda. Kjo ishte e natyrshme, pasi kishte parë jetën përreth tij, kishte parë botën. Dhe konfuzioni i botës iu transmetua dhe atij. Mos, vallë, jeta jonë, bota jonë, në këto vite të pasluftës së Dytë Botërore, nuk ndodhet në konfuzion?

E kishte vrarë mendjen shumë për jetën. Kërkonte të shihte të vërtetën. Fytyrën e vërtetë të jetës. Dhe e pa! Por, atëherë zbuloi se kishte mbetur i vetëm. Kishte hyrë në territorin e një vetmie të brendshme. Donte të dilte nga vetmia e tij, e urrente. Mendonte: “Në kohën që jetojmë, nuk kemi të drejtë të rrimë vetëm. Njerëzit na presin, na kërkojnë! Dhe, nëse nuk mundemi t’i bëjmë të lumtur, mundemi t’u hapim zemrën dhe t’u themi se kjo jetë nuk na lë të prehemi, t’u themi se u jemi pranë, pjesëtarë, edhe ne, të vuajtjes së përbashkët”.

Ora duhej të ishte nja njëmbëdhjetë kur hyri në një bar. Një bar i ndriçuar keq, i ngushtë e i gjatë, i lagësht. Në mure kishte ca reklama të vjetra pijesh, të dala boje. Porositi konjak. Ndezi një cigare dhe u mundua të mendonte ndonjë gjë tjetër. E pamundur! Të njëjtat mendime i silleshin nëpër kokë. Edhe atë natë ishte rob i tyre, ashtu si një sërë netësh këto kohët e fundit.

Në bar kishte qetësi. Pak klientë. Porositi një konjak tjetër.

Kur iku, mesnata kishte kaluar.

Nuk mori për në shtëpi. Vazhdoi të sorollatej në rrugët me dëborë. Dalëngadalë u largua nga qendra dhe hyri në ca lagje të tjera.

Kishte vrarë mendjen për jetën. Ishte përkulur mbi jetën sikur të qe përkulur mbi një humnerë të thellë dhe atëherë pa gjëra të tmerrshme. Më pas, s’mundi të fliste, zëri i kishte ngrirë.

“Kurrë ndonjëherë, – mendoi, – çatitë e shtëpive s’kanë qenë kaq pranë njëra-tjetrës sa ç’janë sot e, megjithatë, zemrat tona kurrë s’kanë qenë ndonjëherë kaq larg njëra-tjetrës sa sot”. Vetmia që ndjente nuk ishte thjesht një rast vetjak. E ndiente se vetmia është fati i njeriut të sotëm. Kurrë ndonjëherë si sot, vetmia e njeriut përpara njeriut nuk ka qenë kaq e thellë!

 

Ndodhej në zonën industriale. Atje mbretëronin hapësirat e fabrikave. Përreth, shkreti. Më poshtë ishin lagjet e punëtorëve.

Pyetjet, shqetësimet, ankthi, i shtypnin kraharorin . . . Ah, sikur të mundte ta hapte zemrën!

Kishte një valë në kraharor. E shtypte. Donte të dilte.

Duke kaluar në qoshen e një fabrike, në të majtë të tij, pranë murit, pa një hije. Ndaloi menjëherë. I hyri frika. Atje, ca metra më tutje, ishte një njeri me kapele republikë në kokë, i palëvizshëm, që e shikonte. Nata ishte e errët. E shkretë. Por, frika e mbajti vetëm ca sekonda. Shkoi pranë të panjohurit që, si dhe ai, në mes të natës, ishte krejt i vetëm. E ndjeu pranë, shumë pranë, vala në kraharor e shtypte, e shtypte, shpërtheu përbrenda tij, në fund u çlirua dhe ia hapi zemrën atij të panjohuri, që kushedi cilat duar fëminore e kishin vënë atje; ia hapi zemrën atij njeriu dëbore.

Shqipëroi: Sokol Çunga

*Botuar në revistën “Ars”, Nr. 15, 28 mars, 2004, f. 34.